Οι ωραιότατες καταβασίες των Χριστουγέννων «Χριστός γεννάται…», που προέρχονται από τον πεζό κανόνα του ι. Κοσμά, ψάλλονται από τις 21 Νοεμβρίου μέχρι τις 24 Δεκεμβρίου. Την 25η Δεκεμβρίου, ημέρα της εορτής –όπως και κατά την απόδοση της εορτής, 31 Δεκεμβρίου–, οι καταβασίες είναι διπλές: αυτές δηλαδή του πεζού κανόνος και οι ιαμβικές «Έσωσε λαόν…». Από την 26η μέχρι και την 30η Δεκεμβρίου ψάλλονται μόνο οι ιαμβικές.
Ωδή α .
Χριστός γεννάται, δοξάσατε•
Χριστός εξ ουρανών, απαντήσατε•
Χριστός επί γης, υψώθητε•
άσατε τω Κυρίω πάσα η γη
και εν ευφροσύνη
ανυμνήσατε, λαοί, ότι δεδόξασται.
Ωδή γ .
Τω προ των αιώνων
εκ Πατρός γεννηθέντι αρρεύστως Υιώ
και επ’ εσχάτων εκ Παρθένου
σαρκωθέντι ασπόρως
Χριστώ τω Θεώ βοήσωμεν•
Ο ανυψώσας το κέρας ημών
άγιος ει, Κυριε.
Ωδή δ .
Ραβδος εκ της ρίζης Ιεσσαί
και άνθος εξ αυτής, Χριστέ,
εκ της Παρθένου ανεβλάστησας•
εξ όρους ο αινετός
κατασκίου δασέος
ήλθες σαρκωθείς εξ απειράνδρου
ο άϋλος και Θεός•
δόξα τη δυνάμει σου, Κυριε.
Ωδή ε .
Θεός ων ειρήνης,
Πατήρ οικτιρμών,
της μεγάλης Βουλής σου τον Άγγελον
ειρήνην παρεχόμενον απέστειλας ημίν•
όθεν θεογνωσίας
προς φως οδηγηθέντες,
εκ νυκτός ορθρίζοντες
δοξολογούμέν σε, Φιλάνθρωπε.
Κύριε, όντας Θεός της ειρήνης
και φιλεύσπλαχνος Πατέρας,
μας έστειλες τον Αγγελιαφόρο της μεγάλης Βουλής σου
για να μας παρέχει την ειρήνη.
Γι’ αυτό, Φιλάνθρωπε, κι εμείς
που οδηγηθήκαμε στο φως της θεογνωσίας,
ξυπνώντας νωρίς μες στη νύχτα,
Σε δοξολογούμε.
Ωδή ς .
Σπλάγχνων Ιωνάν έμβρυον απήμεσεν
ενάλιος θηρ, οίον εδέξατο•
τη Παρθένω δε
ενοικήσας ο Λογος και σάρκα λαβών
διελήλυθε φυλάξας αδιάφθορον•
ης γαρ ουχ υπέστη ρεύσεως,
την τεκούσαν κατέσχεν απήμαντον.
Ωδή ζ .
Οι παίδες ευσεβεία συντραφέντες
δυσσεβούς προστάγματος καταφρονήσαντες,
πυρός απειλήν ουκ επτοήθησαν,
αλλ’ εν μέσω της φλογός εστώτες έψαλλον•
Ο των πατέρων Θεός ευλογητός ει.
Ωδή η .
Θαύματος υπερφυούς η δροσοβόλος
εξεικόνισε κάμινος τύπον•
ου γαρ ους εδέξατο φλέγει νέους,
ως ουδέ πυρ της θεότητος
Παρθένου ην υπέδη νηδύν.
Διο ανυμνούντες αναμέλψωμεν•
ευλογείτω η κτίσις πάσα τον Κυριον,
και υπερυψούτω εις πάντας τους αιώνας.
Ωδή θ .
Μυστήριον ξένον ορώ και παράδοξον!
ουρανόν το σπήλαιον•
θρόνον χερουβικόν την Παρθένον•
την φάτνην χωρίον,
εν ω ανεκλίθη ο αχώρητος,
Χριστός ο Θεός,
ον ανυμνούντες μεγαλύνομεν.
