Σύντομο ιστορικό της Ιεράς Μονής Παναγίας Ελεούσας στην Κλεισούρα
Απόσπασμα από το βιβλίο του Καθηγητή κου Χρήστου Γερ. Σιάσου, «Οι Επίσκοποι Αιτωλίας και Ακαρνανίας από το 343 μ. Χ. έως σήμερα»
Η Ιερά Μονή της Αγίας Ελεούσης βρίσκεται ΒΔ του Μεσολογγίου στο 20ο χιλιόμετρο της Εθνικής οδού Μεσολογγίου – Αγρινίου σε μια από τις ομορφότερες τοποθεσίες του Νομού Αιτωλοακαρνανίας, την Κλεισούρα.
Στο κακοτράχαλο Φαράγγι της Κλεισούρας η Ιερά Μονή θυμίζει μετεωρίτικο Μοναστήρι έτσι όπως είναι καρφωμένο στην κορυφή του βουνού Αράκυνθου, αποτελεί κέντρο και σημείο αναφοράς της Θρησκευτικής ζωής του Νομού.
Τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, τόπος ποτισμένος με το αίμα των προγόνων μας για ελευθερία και ανεξαρτησία, ο Εθνικός μας ποιητής Κωστής Παλαμάς γράφει:
Κόρφοι, ποτάμια, διάσελα,
κάβοι, ζυγοί, κλεισούρες,
βουνά που ξεχωρίζουνε
μονά, βουνά, δεμένα,
τόνα με τα΄ άλλα ξακουστά,
βουνά, βουνά σβυσμένα.
κάβοι, ζυγοί, κλεισούρες,
βουνά που ξεχωρίζουνε
μονά, βουνά, δεμένα,
τόνα με τα΄ άλλα ξακουστά,
βουνά, βουνά σβυσμένα.
Διαβάζοντας την Ιστορία του τόπου, εκατομμύρια χρόνια πέρασαν από τότε που ο Αχελώος ποταμός «έφυγε» προς το μέρος που είναι σήμερα δημιουργώντας έτσι την σημερινή μορφή της περιοχής, δηλαδή το φαράγγι της Κλεισούρας και τις λίμνες Τριχωνίδα, Λυσιμαχία και την πιο μικρή, τον Οζερό.
Στο Φαράγγι η βλάστηση είναι πλούσια, σ΄ αυτό υπάρχουν κυπαρίσσια, βελανιδιές, αγριελιές, πουρνάρια, σκίνα και άλλα χαμηλής βλάστησης λουλούδια και δένδρα. Στην περιοχή βρίσκονται και φωλιάζουν σπάνια πουλιά, όπως ο Γυπαετός, ο Βασιλαετός, μια σπάνια κατηγορία από Όρνια, το Ξεφτέρι και άλλα πολλά.
Κατά την παράδοση, το 1700 μ. Χ., στο Χωριό Χρυσοβέρι, στο εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής κάποιος Τούρκος στρατιώτης την ώρα της Αναστάσεως χλεύασε τους Χριστιανούς και αμέσως ένας κάτοικος του χωριού που τον έλεγαν Κουμπούρα, παρεξηγήθηκε με τον Τούρκο στρατιώτη και τον σκότωσε.
Οι χωριανοί αμέσως πήραν τον Κουμπούρα και τον φυγάδευσαν πιο πάνω σε ένα σπήλαιο. Εκεί έμεινε πολύ καιρό και οι χωριανοί του πήγαιναν τρόφιμα για την συντήρησή του. Όταν το γεγονός ξεχάστηκε, ο Κουμπούρας πήγε στο χωριό και διηγήθηκε στους κατοίκους ότι εκεί που ήταν κρυμμένος έβλεπε κάθε βράδυ στη σπηλιά ένα φως.
Η θαυματουργή Εικόνα της Παναγίας Ελεούσας
Οι κάτοικοι πήγαν στο σημείο που τους υπέδειξε ο Κουμπούρας και με μεγάλη έκπληξη αντίκρισαν την Εικόνα της Παναγίας και λίγο πιο πέρα πηγή με νερό. Αμέσως οι κάτοικοι του Χωριού έχτισαν το πρώτο εκκλησάκι.
Στο εκκλησάκι αυτό φιλοξενήθηκε, με το πέρασμά του από την περιοχή, ο Εθναπόστολος Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός και ο οποίος είπε προφητικά ότι στον τόπο αυτόν μια ημέρα θα γίνει ένα μεγάλο Προσκύνημα.
Στο εκκλησάκι αυτό φιλοξενήθηκε, με το πέρασμά του από την περιοχή, ο Εθναπόστολος Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός και ο οποίος είπε προφητικά ότι στον τόπο αυτόν μια ημέρα θα γίνει ένα μεγάλο Προσκύνημα.
Ο μακαριστός Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας Θεόκλητος έστησε τον ανδριάντα του Αγίου στον περίβολο της Μονής.
Προτομή Γιάννη Γούναρη
Ι. Μ. Αγίας Ελεούσας – Κλεισούρα
Ι. Μ. Αγίας Ελεούσας – Κλεισούρα
Με την περιοχή είναι επίσης συνδεδεμένο και το όνομα του Γιαννιώτη κυνηγού του Ομέρ Βρυώνη Γιάννη Γούναρη. Ο Γούναρης αποκάλυψε στους Στρατηγούς του Μεσολογγίου την επίθεση που σχεδίαζε κατά του Μεσολογγίου στις 24 και 25 Δεκεμβρίου του 1822 (Α΄ Πολιορκία) ο Ομέρ Βρυώνης αψηφώντας την τύχη της οικογένειάς του που βρισκόταν στην Άρτα.
Μετά το γεγονός αυτό οι κάτοικοι του Μεσολογγίου σώθηκαν και σφαγιάστηκαν όλα τα μέλη της οικογένειας του Γούναρη, ο ίδιος δε παρέμεινε στη σπηλιά – κελί του Κουμπούρα στο εκκλησάκι της Παναγίας μέχρι την απελευθέρωση της περιοχής και αποφάσισε να γίνει καλόγηρος.
Στο κελί αυτό φιλοξενήθηκε και ο ποιητής Κώστας Κρυστάλλης ο οποίος εμπνεύστηκε από τη θυσία του Γούναρη και έγραψε το ποίημα «Ο Καλόγερος της Κλεισούρας»
«Ο Μερ΄ Πασσάς μαθαίνει του κυνηγού
την προδοσιά και στην απελπισιά του,
σαν πήρε κ Κώστας τα βουνά, του σφάζει τα παιδιά του,
Τόπαν του Κώστα στα βουνά και τ΄ άρματα πετάει
Και στης Κλεισούρας το μικρό το΄ ρημοκκλήσι πάει
Και γίνεται καλόγηρος, ντύνεται ράσα μαύρα…»
την προδοσιά και στην απελπισιά του,
σαν πήρε κ Κώστας τα βουνά, του σφάζει τα παιδιά του,
Τόπαν του Κώστα στα βουνά και τ΄ άρματα πετάει
Και στης Κλεισούρας το μικρό το΄ ρημοκκλήσι πάει
Και γίνεται καλόγηρος, ντύνεται ράσα μαύρα…»
Την εποχή εκείνη πέρασε από το Μοναστήρι ο Βασιλιάς Όθων και ο Γούναρης του ζήτησε να παραχωρήσει όλη την περιοχή του Φαραγγιού στο Μοναστήρι, πράγμα που έγινε. Για το λόγο αυτό ο μακαριστός Μητροπολίτης Θεόκλητος έστησε την προτομή του Γιάννη Γούναρη. Στη βάση του έχουν τοποθετηθεί τα οστά του που βρέθηκαν το 1997 στα θεμέλια του Ναού.
Ο Κυνηγητικός Σύλλογος Μεσολογγίου μαζί με την Συνομοσπονδία Κυνηγών Ελλάδος πανηγυρίζει και τιμά τον Ήρωα Γιάννη Γούναρη κάθε χρόνο στο χώρο την Τρίτη Κυριακή του Ιουνίου.
Το 1870 περίπου, ένας άλλος καλόγερος έζησε στην Ιερά Μονή, ήταν ο Πανάρετος Παλαμάς από την γνωστή οικογένεια των Παλαμάδων. Ο Πανάρετος ήταν δραστήριος, έκτισε τον ξενώνα στη θέση που είναι σήμερα.
Το χρονικό διάστημα που ήταν εκεί υποδέχθηκε τον Χαρίλαο Τρικούπη ο οποίος βοήθησε για να γίνει η δεξαμενή νερού που ήταν μέχρι το 1990, επίσης υποδέχθηκε τον Βασιλιά Γεώργιο τον Α΄. Μετά από καιρό ο καλόγερος Πανάρετος Παλαμάς πηγαίνει στην Ιερά Μονή της Αγίας Αγάθης όπου πεθαίνει και ενταφιάζεται εκεί.
Το χρονικό διάστημα που ήταν εκεί υποδέχθηκε τον Χαρίλαο Τρικούπη ο οποίος βοήθησε για να γίνει η δεξαμενή νερού που ήταν μέχρι το 1990, επίσης υποδέχθηκε τον Βασιλιά Γεώργιο τον Α΄. Μετά από καιρό ο καλόγερος Πανάρετος Παλαμάς πηγαίνει στην Ιερά Μονή της Αγίας Αγάθης όπου πεθαίνει και ενταφιάζεται εκεί.
Το 1900 έρχεται στην Αγία Ελεούσα ο Μοναχός Αλέξιος, από τα Ιωάννινα, ο οποίος τη χρονιά αυτή κτίζει την εκκλησία που βρίσκεται κάτω δίπλα στο κελί όπου και έμεινε. Από το 1950 μέχρι το 1953 έρχεται στην Ιερά Μονή ο Ιερομόναχος Αγάπιος από το Άνω Κεράσοβο. Το 1954 ήρθε στη Μονή ο Ιερομόναχος π. Ιερόθεος Σπανομήτσος από το Χωριό Λημέρι της Ευρυτανίας. Το 1956 επισκέπτεται την Ιερά Μονή η Βασίλισσα Φρειδερίκη η οποία προσκυνά την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας και βοηθά στην προώθηση του αναδασμού της περιοχής.
Το 1973 όλη η περιοχή που ανήκει στην Ιερά Μονή κηρύχθηκε Ιστορική και προστατεύεται από το Κράτος και όλες τις Αρχές.
Μεγάλος Σταυρός ύψος 16 μ.
Ο Μεγάλος Σταυρός ύψος 16 μέτρων, που διακρίνεται από πολύ μακριά πάνω στην πλαγιά του βουνού, προϊδεάζει τον κάθε πιστό για το αντάμωμα της Ιστορίας μας με την Θρησκεία μας. Η Ιερά Μονή πανηγυρίζει της Ζωοδόχου Πηγής, Παρασκευή μετά το Πάσχα και την πρώτη Κυριακή του Ιουνίου στη μνήμη του Γιάννη Γούναρη.
Στις 12 Φεβρουαρίου 2007 εκοιμήθη εν Κυρίω ο αείμνηστος Μητροπολίτης πρώην Αιτωλίας και Ακαρνανίας κυρός Θεόκλητος. Την επομένη έγινε η εξόδιος ακολουθία στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος Μεσολογγίου.
Η ταφή του αείμνηστου Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κυρού Θεοκλήτου, μετά από επιθυμία του μακαριστού Ιεράρχη, έγινε στην Ιερά Μονή Ζωοδόχου πηγής, (Αγία Ελεούσα – Κλεισούρα).
Ο τάφος του Μητροπολίτου Θεοκλήτου
στην Ι. Μ. Αγίας Ελεούσας- Κλεισούρα
στην Ι. Μ. Αγίας Ελεούσας- Κλεισούρα
Όλοι όσοι γνώριζαν τον μακαριστό Θεόκλητο εντόπιζαν την αφιλαργυρία του, την προσεκτική του ζωή, την λειτουργική του συνείδηση, την καθαρότητα του βίου του, το Ιεραποστολικό του φρόνημα και τις Ορθόδοξες πεποιθήσεις του.
